Capcom - Đế chế hùng mạnh ngành công nghiệp Video Game

Nhắc đến ông lớn Capcom thì chỉ có thể là những mỹ từ ca ngợi về đóng góp của hãng cho những loạt game khủng tên tuổi như Street Fighter, Devil May Cry, Resident Evil, Dino Crisis, Clock Tower, Breath of Fire hay Monster Hunter…Cùng nShop điểm qua những khúc thăng trầm trong lịch sử của công ty, về những thành công mà công ty gặt hái được nhé.

CAPCOM và dòng lịch sử thăng trầm khó ngờ

Ngày 30 tháng 5 năm 1979 Kenzo Tsujimoto thành lập tập đoàn I.R.M, tiền nhiệm của Capcom ngày nay. Ông làm việc đồng thời ở cả hai công ty cho đến khi từ nhiệm vào năm 1983. I.R.M cũng như công ty con là Japan Capsule Computers Co., Ltd., cả hai đều tập trung cho việc sản xuất và phân phối các máy trò chơi điện tử. 

Hai công ty đã được đổi tên thành Sambi Co., Ltd. vào tháng 9 năm 1981. Capcom Co., Ltd. lần đầu tiên được thành lập vào ngày 11 tháng 6 năm 1983 bởi Kenzo Tsujimoto, với mục đích tiếp quản bộ phận kinh doanh nội bộ

Công ty Capcom

Vào tháng 1 năm 1989, Capcom Co., Ltd. sáp nhập với Sambi Co., Ltd, và kết quả là ra chi nhánh của Nhật Bản hiện tại. Cái tên Capcom là từ giản lược của "Capsule Computers", một thuật ngữ được công ty đưa ra để mô tả các máy game thùng sản xuất trong những năm đầu, được thiết kế để tách rời khỏi các máy tính cá nhân đang trở nên phổ biến tại thời điểm đó. 

Từ capsule từ ám chỉ cách Capcom so sánh phần mềm trò chơi của mình với "một viên nang gói trọn niềm vui trong việc chơi game", cũng như mong muốn bảo vệ tài sản trí tuệ của mình với vỏ ngoài cứng, ngăn chặn các bản sao bất hợp pháp và bắt chước.

Sản phẩm đầu tiên của Capcom là Little League hoạt động bằng xèng từ tháng 7 năm 1983, trò chơi video thực sự đầu tiên, là tựa game thùng Vulgus, được phát hành vào tháng 5 năm 1984. Bắt đầu với việc đưa game 1942 lên Nintendo Entertainment System vào tháng 12 năm 1985, công ty chính thức tham gia vào thị trường console và trở thành phân khúc kinh doanh chính vài năm sau đó. Capcom đã tạo ra 15 loạt game bán chạy lên đến hàng triệu bản, thành công nhất trong số đó là loạt Resident Evil.

Một phòng làm việc bên trong Capcom Vancouver

Capcom đã được ghi nhận là nhà phát hành lớn cuối cùng, cam kết chỉ phát hành 2D, mặc dù điều này không hoàn toàn do họ lựa chọn. Cam kết của họ đối với Super Nintendo Entertainment System khiến họ bị tụt hậu so với các nhà phát hành hàng đầu khác trong việc phát triển các game 3D. 

Đây là một canh bạc lớn, đồ họa 2D theo phong cách phim hoạt hình trong Darkstalkers: The Night Warriors và X-Men: Children of the Atom vẫn nổi tiếng, dẫn đến việc Capcom chấp nhận điều này như một phong cách độc quyền và áp dụng trong nhiều game khác.

Thời kỳ huy hoàng nhất của Capcom từ trước tới nay là năm 1987, sau khi cho ra đời dòng game đối kháng Street Fighter. Street Fighter lan rộng ra toàn cầu và tiêu thụ được một con số khổng lồ đến 30 triệu bản. Thậm chí sự kiện này còn dẫn đến sự ra đời của một cuốn sách: “All about Capcom’s fighting game 1987-2000”. 1987 cũng đồng thời là năm Megaman xuất xưởng, dòng game này cũng bán được hơn 30 triệu bản.

Capcom hợp tác với Nyu Media vào năm 2011 để phát hành và phân phối các game indie (dōjin soft) mà Nyu đã chuyển thể sang tiếng Anh. Công ty làm việc với một công ty địa phương của Ba Lan để đưa các game của Capcom lên các hệ máy khác, đặc biệt là phiên bản PC của DmC: Devil May Cry và PlayStation 4, Xbox One, phiên bản PC của Dragon's Dogma được phát hành vào tháng 1 năm 2016 và phiên bản Dead Rising trên PlayStation 4, Xbox One và PC được phát hành vào ngày 13 tháng 9 năm 2016. 

Từ đó đến nay, Capcom tập trung remake lại các game bom tấn và nhận được khá nhiều lời khen ngợi như Resident Evil 2 và Resident Evil 3, dù vẫn bị chỉ trích vì một số chỉnh sửa không hài lòng người hâm mộ.

Cấu trúc tập đoàn

Trong vài năm đầu sau khi thành lập, chi nhánh Capcom của Nhật Bản có ba nhóm phát triển được gọi là "Planning Rooms", dẫn đầu là Tokuro Fujiwara, Takashi Nishiyama và Yoshiki Okamoto. Sau đó, các game được phát triển nội bộ để tạo ra bởi một số "Production Studios", mỗi cái được gán cho các game khác nhau. 

Bắt đầu từ năm 2002, quá trình phát triển đã được cải thiện để chia sẻ công nghệ và chuyên môn tốt hơn, và tất cả các xưởng từng bước được tái cơ cấu thành các phòng ban lớn hơn chịu trách nhiệm về các nhiệm vụ khác nhau. Trong khi vẫn có các bộ phận khép kín để tạo ra các máy game thùng arcade, pachinko và pachislo, trực tuyến và di động, thay vì là một sự pha trộn của các bộ phận phụ trách các giai đoạn phát triển game khác nhau.

Tokuro Fujiwara và Yoshiki Okamoto

Capcom có ba bộ phận nội bộ để sáng tạo ra trò chơi. Đó là Consumer games division 1 với Resident Evil và Devil May Cry tập trung vào nhượng quyền thương mại trên toàn thế giới, Consumer games division 2 với Street Fighter, Marvel vs. Capcom và các trò chơi trực tuyến khác và Consumer games division 1 với Ace Attorney, Monster Hunter và Sengoku Basara với IP truyền thống hơn.

Ngoài các đội nội bộ, Capcom trả tiền hoa hồng cho các xưởng phát triển bên ngoài để đảm bảo đầu ra ổn định cho các tựa game. Tuy nhiên, sau khi bán được Dark Void và Bionic Commando, quản lý của công ty đã quyết định hạn chế việc gia công phần mềm cho các phần tiếp theo và các phiên bản mới hơn của các thương hiệu hiện có. Việc sản xuất game, ngân sách và hệ máy hỗ trợ được quyết định trong các cuộc họp lớn, có sự tham dự của ban quản lý công ty và bộ phận tiếp thị, bán hàng và kiểm soát chất lượng.

Ngoài việc phát triển và xuất bản các game console, trực tuyến, di động, game thùng, pachinko và pachislo, công ty còn phát hành hướng dẫn chơi trò chơi, duy trì các trung tâm giải trí riêng ở Nhật Bản được gọi là Plaza Capcom và cấp phép nhượng quyền thương mại và đặc tính nhân vật của mình để sử dụng các sản phẩm, phim, phim truyền hình và các buổi biểu diễn.

Suleputer, nhãn hiệu tiếp thị và âm nhạc tại gia được thành lập với sự hợp tác của Sony Music Entertainment Intermedia năm 1998, phát hành đĩa CD, DVD và các phương tiện truyền thông khác dựa trên các game của Capcom. Hội nghị truyền thông tư nhân hàng năm có tên là Captivate, được đổi tên thành Gamers Day trong năm 2008, theo truyền thống được sử dụng để thông báo game và phương thức kinh doanh mới.

Những tựa game nổi bật của hãng

Capcom bắt đầu nhượng quyền thương mại Street Fighter vào năm 1987. Loạt game chiến đấu là một trong những game phổ biến nhất trong thể loại. Đã bán được hơn 30 triệu bản, loạt game này đóng vai trò là thương hiệu hàng đầu của Capcom. Cùng năm đó, công ty đã giới thiệu dòng sản phẩm Mega Man, cũng bán được gần 30 triệu bản.

Dòng game nhập vai đáng nhớ Breath of Fire cũng ra đời phiên bản đầu tiên năm 1993 và cũng được coi là một cú hit lớn cho dòng máy chơi game cầm tay

Capcom phát hành sản phẩm đầu tiên trong loạt kinh dị sống còn Resident Evil vào năm 1996. Loạt game đạt thành công về tài chính, bán được gần 50 triệu bản. Tiếp nước là phần hai trong loạt  Resident Evil, Capcom bắt đầu làm Resident Evil cho PlayStation 2. 

Vào đúng năm 2000, Capcom cho ra một ý tưởng mới lạ mà rất nhiều hãng game sau này phải học tập theo. Đó là kết hợp những nhân vật từ nhiều game của nhiều hãng phát triển khác nhau để đưa vào một tựa game đối kháng duy nhất. Dẫn đến sự ra mắt của Marvel vs. Capcom: Clash of Super Heroes và Capcom vs. SNK: Millennium Fight 2000 mà một trong số chúng sau này trở thành chủ bài của hãng. 

Hoàn toàn khác với những loạt bom tấn hiện tại, Capcom đã quyết định biến ngoại truyện của Resident Evil 4 thành loạt game riêng, Devil May Cry. Trong khi phát hành hai phần dành riêng cho PlayStation 2, công ty đã đưa các phần sau đó lên các máy chơi game không phải của Sony. Toàn loạt nói chung đem lại doanh thu hơn 10 triệu bản.

Năm 1999, Dino Crisis ra đời, lấy cảm hứng từ Resident Evil, The Lost World: Jurassic Park và Aliens. Capcom hợp tác với Sunsoft cùng xây dựng phiên bản thứ ba của dòng game kinh dị Clock Tower vào năm 2002. Với kinh nghiệm và những gì đã làm ở Resident Evil, Clock Tower 3 đủ sức bỏ xa 2 phiên bản tiền nhiệm năm 1995 và 1996, trở thành em út xuất sắc nhất trong cả 3 phần.

Capcom đã bắt đầu loạt Monster Hunter vào năm 2004. Loạt này đã đạt doanh thu hơn 45 triệu bản trên một loạt các hệ máy. Thừa thắng xông lên, Capcom tiếp tục trình làng dòng Onimusha nhưng không may mắn như Devil May Cry, dù thành công nhưng dòng game này lại phải dừng chân sớm. 

Đây cũng là năm Capcom quyết định tiến sâu vào lĩnh vực game cầm tay, hàng loạt các “con cưng” của hãng đã xuất hiện trên Gameboy như Breath of Fire 2, Megaman Battle Network 2, Megaman Zero, Resident Evil Gaiden, Shantae, Street Fighter Alpha 3, Super Ghouls ‘N’ Ghosts, Chaos Legion.

Capcom phát hành tựa game Phoenix Wright: Ace Attorney đầu tiên cho Nintendo DS vào năm 2015 và gặt hái một số thánh công nhất định. Resident Evil 4 và Devil May Cry 3: Dante’s Awakening ra đời ngoài đồ họa trau chuốt kỹ lưỡng, nhìn chung không được đánh giá cao nữa.

Năm 2010 Capcom thử tiến vào lĩnh vực game cho điện thoại di động, cụ thể là iPhone với 1942: First Strike, Capcom Arcade, Dark Void Zero, Dead Rising, Ghosts ‘N Goblins: Gold Knights II, Hatchlings, Lil’ Pirates.

Mặc dù công ty thường dựa vào các nhượng quyền thương mại hiện có, hãng cũng phát hành và phát triển nhiều tựa game cho Xbox 360, PlayStation 3 và Wii như Lost Planet: Extreme Condition, Dead Rising, Dragon Dogma, Asura's Wrath và Zack and Wiki. Trong thời gian này, Capcom cũng đã giúp phát hành một số tựa game từ các nhà phát triển phương Tây với Remember Me, Dark Void và Spyborgs nhưng vẫn không lấy lại được phong độ cũ. 

Các tựa còn lại là Ōkami, Ōkamiden và Ghost Trick: Phantom Detective. Hiện tại, Capcom vẫn đang nghiên cứu tài sản trí tuệ mới nhất của mình, Deep Down, cho PlayStation 4 và liên tục remake lại các phiên bản bom tấn cũ để xoa dịu người hâm mộ.

NHỮNG QUYẾT ĐỊNH ĐỘC ĐOÁN 

Capcom nổi tiếng nhất trong việc chăm chỉ làm phim live-action dựa trên những loạt game nổi tiếng của hãng hơn bất kỳ hãng game nào khác. Năm 1994, Capcom đã biến loạt game song đấu Street Fighter thành một bộ phim cùng tên với sự góp mặt của ngôi sao phim hành động Jean-Claude Van Damme. Trong khi bộ phim khá thành công về mặt thương mại, thu về gần 100 triệu đô la Mỹ, nhưng bị phê phán gay gắt. 

Năm 2002 loạt phim dựa theo loạt Resident Evil cũng phải đối mặt với những lời chỉ trích tương tự nhưng vẫn rất thành công về mặt doanh thu tại các rạp, loạt mở rộng ra tổng cộng 6 phần phim và thu về hơn 1 tỷ đô la Mỹ. Năm 2012 Capcom phát hành bộ phim live-action dựa trên loạt Ace Attorney phát hành tại Nhật Bản. Gần đây nhất là việc chuẩn bị phát hành bộ phim Monster Hunter. Công ty xem những bộ phim như một cách để tăng doanh thu cho các video game của mình.

Năm 2012, Capcom bị chỉ trích vì các chiến thuật bán hàng gây tranh cãi, chẳng hạn như phải trả tiền cho các nội dung bổ sung đã có sẵn trong các tệp của trò chơi, đáng chú ý nhất là Street Fighter X Tekken. Capcom vẫn bảo vệ thói quen đó. 

Công ty bị phàn nàn vì các quyết định kinh doanh khác, đa phần là do tính cách truyền thống bảo thủ của hãng, như không chịu phát hành một số game bên ngoài Nhật Bản, không phát hành một số game nhất định ở thị trường phương Tây, đột ngột hủy bỏ dự án (đáng chú ý nhất là Mega Man Legends 3) và nhất là quyết định đóng cửa Clover Studio.

Trong khi Clover Studio đã cố gắng thu hút được sự chú ý của cộng đồng game khi làm ra series Viewtiful Joe và chính sản phẩm "chiếc lá cuối cùng" của họ là Okami đã khiến giới chuyên môn lẫn người hâm mộ phải nể phục công ty độc lập nhỏ bé này. 

Mặc dù Okami được tôn vinh ngất trời nhưng game không đạt doanh số cao, khiến cho công ty mẹ Capcom không muốn đầu tư mạo hiểm vào những ý tưởng mới của Clover Studio nữa. Sau khi một vài nhân sự chủ chốt nghỉ việc và đi thành lập Platinum Games - hãng sau này làm ra những siêu phẩm như Bayonetta và Nier: Automata, Capcom đã quyết định đóng cửa Clover Studio vào tháng 3 năm 2007.

Vào ngày 27 tháng 8 năm 2014, Capcom đã đệ đơn kiện Koei Tecmo Games vi phạm bằng sáng chế tại Tòa án quận Osaka với mức bồi thường lên đến 980 triệu yên. Capcom tuyên bố Koei Tecmo Games vi phạm bằng sáng chế trong năm 2002 liên quan đến một tính năng trong video game.

Bằng sáng chế đầu tiên trong vụ kiện liên quan đến "một chức năng cho phép bạn có được nội dung mới bằng cách kết hợp một game hiện có với một phần mềm khác". Capcom đã liệt kê 50 tựa game của Koei Tecmo vi phạm bằng sáng chế này. Mặc dù các chi tiết vẫn chưa rõ ràng, nhưng có vẻ như bằng sáng chế này liên quan đến các gói mở rộng hoặc DLC. Bằng sáng chế thứ hai liên quan đến "biên độ rung của tay cầm dựa theo lực đánh của kẻ địch".

Capcom tuyên bố Koei Tecmo đã kiếm được khoảng 93 triệu đô la bằng cách vi phạm các bằng sáng chế này và đang cố gắng đạt được phí cấp phép từ 5 đến 10%. Họ cũng đang tìm cách rút một số tựa game Koei Tecmo nhất định - có lẽ một số trong số này sẽ dành cho các máy game của Nintendo. 

Loạt Dynasty Warriors của Koei Tecmo được trích dẫn là một trong những loạt vi phạm bằng sáng chế của Capcom. Công ty đã làm việc với Nintendo để sản xuất Hyrule Warriors, một game spin-off của loạt Zelda, sử dụng khuôn khổ cốt lõi của bộ công cụ game Dynasty Warriors.

Koei Tecmo Games đã được lệnh phải trả khoản bồi thường khoảng 1,3 triệu đô la sau khi có phán quyết rằng công ty đã vi phạm hai bằng sáng chế của Capcom

Trong năm 2015, công ty đã ngưng phiên bản PlayStation 4 của Ultra Street Fighter IV từ Capcom Pro Tour do nhiều vấn đề kỹ thuật và lỗi trò chơi. Năm 2016, Capcom phát hành Street Fighter V với nội dung chơi đơn rất hạn chế. Khi ra mắt, có những vấn đề về độ ổn định với mạng, như tự khởi động giữa game ngay cả khi người chơi không đang ở chế độ online.

Cho đến nay, nhắc đến Capcom là người ta nghĩ ngay đến một trong những ông lớn trong làng giải trí quốc tế, luôn nằm trong top những công ty sản xuất và phát hành video game lớn mạnh nhất thế giới. 

Trải qua 3 thập kỉ phát triển cùng những thăng trầm và sóng gió, nhà sản xuất game Nhật Bản này vẫn luôn đứng vững và tiếp tục chinh phục con tim của hàng ngàn game thủ trên thế giới với những sản phẩm độc đáo của họ.