Batman các thời trong phim, ai mới là anh dơi xịn nhất thành phố đen: P1

Tò mò về anh Twilight trong vai trò mới Batman, tôi đã đọc hết một lèo series Actor Day bàn về hình tượng Batman đã từng có trong lịch sử điện ảnh qua diễn xuất kỳ tài của các nam diễn viên gạo cội. Series độc quyền của IGN. Đọc thấy hay nên muốn tổng hợp lại đây để chia sẻ với các bạn có cùng niềm đam mê gọi tên “Người Dơi”.
 

Nói một cách công bằng thì trong tất cả các phim Batman đã từng ra mắt công chúng, khó có thể nói ai là diễn viên đóng Batman hoàn hảo nhất. Mỗi người đều có lối diễn riêng, đều khai thác được một khía cạnh độc đáo cho nhân vật này. Dĩ nhiên, tùy theo phần cốt truyện, mỗi Batman từ trong truyện đã có những phản ứng, cách hành xử riêng. Nó cũng giống như ngoài đời, bạn 20 khác bạn 25 cũng khác bạn 30, 35 tuổi. Chắt lọc tinh hoa, nhìn nhận những thành công của từng hình tượng là cách tôi luôn chọn để nhìn lại những vai diễn Batman để đời này.

#1: BATMAN THE MOVIE 1966 - ADAM WEST - NGƯỜI HÙNG NGHIÊM TÚC TRONG THẾ GIỚI ĐẦY BỠN CỢT

Loạt phim Batman năm 1966 trên ABC, Adam West là người đầu tiên đóng vai Batman live-action đúng nghĩa của thành phố Gotham đầy tội lỗi. Và cũng là Batman duy nhất không-hề-cười trong suốt tập phim dài.
 

Anh rất nghiêm, rất phong thái và hùng hồn, đúng chuẩn hero idol của các em nhỏ

So với hình tượng Batman mà thế hệ chúng ta được chiêm ngưỡng bây giờ, độ lạnh lùng của Batman-West có vẻ khá kỳ quặc. Anh đã xây dựng nên một hình ảnh Batman nghiêm túc, đĩnh đạc không có chút xíu gì để bị gọi là “young buffalo” dù bối cảnh đặt anh vào thì nó quả thật là rất hài hước giỡn cợt đúng phong cách giải trí thời kỳ đó.

 

 

Về mặt hình ảnh, cá tính và phong cách. Batman phiên bản năm 66 này của bác West đúng là một ngoại lệ. Nói sao ta, West, bằng tài năng và thái độ chững chạc của mình đã mang tới một hình ảnh Batman vừa khác hoàn toàn với thời kỳ mà ông hiện diện, vừa khác cả với những Batman hiện tại.
 

West đã rất thành công khi tạo dựng hình ảnh Batman chững chạc oai phong dù thế giới xung quanh có đáng buồn cười ra sao

Những năm 60, 70 đó, nước Mỹ tràn ngập tiếng cười của nghệ thuật trào phúng. Mà đại diện điển hình là “nghệ sĩ hài nhân dân” Leslie Nielsen, người đã tạo nên làn sóng hài hước cuốn theo biết bao mê đắm của người xem truyền hình. Người lớn thì cười nghiêng ngả té ghế với những màn chọc cười của các nghệ sĩ hài. Trẻ con thì lại buồn chán vì đây rõ ràng không phải thứ chúng muốn coi.

Lúc này, Batman của West xuất hiện, như một vị cứu tinh cho một tuần buồn chán của tụi nhỏ. West đã mang tới một sự nghiêm túc đúng nghĩa và cực kỳ cần thiết cho hình tượng Batman-Bruce Wayne của mình. 

Anh vẫn không cười lấy nửa nụ nhé

Mọi thứ qua tài diễn xuất của West đều trở nên hình mẫu, xứng đáng nhân vật anh hùng idol yêu thích của trẻ em: điềm nhiên, tĩnh mặc, vạch rõ trắng đen, thiện ác phân minh và rất rất serious khi hành hiệp trượng nghĩa. Nhiều cụ ông, cụ bà khi nhớ lại ký ức về Batman của West đã phải thốt lên “Anh ấy là hình mẫu của chúng tôi, ngay cả ngay mặc quần bơi màu vàng lướt trên sóng biển thì cũng thiệt là điệu nghệ, chất lừ, không có tí đùa cợt nào”.
 

Kỹ xảo thời đó xem lại thì khá buồn cười các bạn ạ

Tiếc là thời đó kỹ xảo điện ảnh chưa tới, trang phục của siêu anh hùng Người Dơi cũng khá lòe loẹt không hợp với tính cách mà West cùng đội ngũ đạo diễn, biên kịch đã dày công xây dựng nên. Nhưng không hề gì, cá tính mạnh mẽ, phẩm chất oai hùng, hiên ngang và lỗi lạc của Batman-phiên-bản-West vẫn luôn là một tượng đài.

À, Adam West cũng chính là người đầu tiên khởi đầu cho các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về chế độ tập luyện lên cơ tăng múi, giảm cân để có một thể hình siêu săn chắc mà các thế hệ diễn viên Batman sau này ngưỡng mộ và noi theo.
 

Đây, hình anh West, bộ đồ Người Dơi hơi nhăn nhúm kia đã dìm hàng body anh chăng?

Batman của West là “Anh hùng giữa đời thường” đúng chất nhất chăng?

Quay lại chút xíu về trang phục của West: Batman năm 66 này mặc một chiếc áo thun cổ điển màu xanh xám, không có cơ bắp nổi cồm cộm trên lớp áo khoác, không có mặt nạ bọc thép gì ở đây hết. Anh hùng Batman của West có lẽ là phiên bản “dân dã” nhất từ đó tới nay. 
 

Nhưng chúng ta phải hiểu như vầy, trong series phim West đóng, Batman không có sức mạnh siêu nhiên và cũng không sở hữu những trí lực thông minh nhân tạo hay công nghệ siêu hiện đại. Batman thực chất là một nhà khoa học và một thám tử với trái tim chân thành bậc nhất dành cho công lý. Batman điều tra ra chân tướng của mọi tội phạm và lần theo chúng một cách nhẫn nại, với độ tập trung và trí thức hơn người của mình. 
 

Batman phiên bản live action đầu tiên này thật ra cũng là người bình thường, trội hơn ở trí thông minh, sự linh hoạt, đầu óc phán đoán và lòng dũng cảm mà thôi

Thôi nói tới đây thì thật tôi không muốn kể tới hàng loạt món vũ khí chết người mà các phiên bản Batman ngày nay hay lạm dụng nữa. Anh hùng giữa đời thực như West đã tạo ra, tôi xem lại những đoạn cắt xưa, và tự hỏi, không biết có thật sự đây mới chính là thông điệp cuối cùng mà tác giả bộ truyện tranh gốc muốn nói đến hay không?

West đã lột tả tốt nội tâm đầy chấn thương tâm lý của Bruce Wayne

Không có những trò hề hước, không có những thủ đoạn tinh vi hay vũ khí cao siêu, Batman của West không chỉ là người hùng nghiêm túc chống lại thời cuộc trào phúng như tôi vừa kể ở trên. Mà West còn là một trong số hiếm các diễn viên đã khắc họa thành công Nỗi buồn sâu sắc ẩn dưới bề ngoài mạnh mẽ của Người Dơi. 
 

West đã làm rất tốt phần nội tâm nhân vật

Quá khứ mất mát đầy đau thương, sự cô đơn trong căn nhà rộng lớn trống vắng, hành trình đơn độc đi tìm công lý, cảm giác ghê sợ chính bản thân mình khi chính tay đả thương (đả thương thôi chứ không có giết chóc gì ở đây nha mọi người) một tên giang hồ, chấn thương đã biến Bruce (bất đắc dĩ phải) trở thành Batman… Mọi khía cạnh đen tối ít ai biết tới này của Batman - Bruce đều đã được thể hiện hết sức tài tình và rất “con người” qua tài diễn xuất của Adam West.
 

Anh đã để lại một tượng đài Batman khó quên với nhiều thế hệ

Nhân vật phản diện Joker, Riddler, Penguin … trong phiên bản năm 66 này không ai bị chết hay bị diệt tận gốc cả. Tất cả đều còn sống và hứa hẹn quay lại lợi hại hơn xưa. Gotham hiện lên như một thành phố có hấp lực kỳ lạ, đủ khiến cho cả người tốt (như Batman, như Robin), người vô hại (công dân thành phố) và cả kẻ ác (đám người kể trên) đều muốn tụ hội về. Người Dơi của West chỉ làm công tác điều phối - quản lý và xua đuổi cái ác, hoàn toàn không phải là một cuộc “Thập tự chinh” như chúng ta đang bị bơm vào đầu ngày nay.
 

Bạn phải nhìn lại thế giới như trò đùa mà phim tạo nên thì mới hiểu vì sao Batman của West được gọi là “tâm bất biến giữa dòng đời náo động”

Đáng buồn là chính vì sự nhân nhượng không dứt khoát đó mà series Batman thời xưa này dần đi vào ngõ cụt. Tự không tìm thấy lối ra và tạm đóng lại trong sự buồn chán của người xem. Dù cho West có gánh còng lưng đi nữa thì đó vẫn là sự thật không thể chối cãi.

Vài dòng về Adam West

Nam diễn viên Adam West (đã mất năm 2017), từng đóng Người Dơi trong phim Batman (tên đầy đủ là Batman: The Movie - 1966) của đạo diễn Leslie H. Martinson. Đây là tác phẩm điện ảnh về Người Dơi thuộc thời kỳ đầu trên màn ảnh rộng được chuyển thể đầy đủ.

#2: BATMAN 1989: NGƯỜI DƠI ÁM ẢNH NHẤT - MICHAEL KEATON - MỘT BRUCE TUYỆT VỜI NHƯNG KHÔNG HẲN LÀ MỘT BATMAN LÝ TƯỞNG CỦA GOTHAM

Trong tuyệt phẩm điện ảnh về nhân vật Hiệp sĩ bóng đêm tiếp theo này, vai chính Batman đã được trao cho Nam diễn viên Michael Keaton. Nhiều người còn nhớ lại vẫn không khỏi ám ảnh bởi hình tượng một Batman điên rồ, khó đoán như chính kẻ phản diện Joker.
 

Thời điểm đó, bộ phim Batman đầy tham vọng của đạo diễn Tim Burton này khi công bố chọn Keaton làm diễn viên chính đã làm nổ ra nhiều cuộc tranh luận. Bởi lẽ nghiệp diễn xuất của Keaton vốn gắn liền với những vai hài hước như trong Mr. Mom và Beetlejuice. Người ta không biết liệu một kịch bản nặng ký, thiên về tâm lý, khai thác một hình tượng anh hùng bóng đêm nghiệt ngã liệu có phải là một cú flop không?
 

Lịch sử đã chứng minh những lo lắng đó là hoàn toàn vô lý. Nói công bằng thì Batman của Keaton khi mang so với dàn Batman khác (như Jack Nicholson và Danny DeVito) thì có phần hơi lép vế thật. Nhưng nếu tách riêng ở khía cạnh làm nên một hình tượng anh hùng ẩn dật trong đêm, một mình gặm nhấm những nỗi đau chấn thương tâm lý thì có thể nói không ai qua mặt được Keaton.
 

Hình mẫu Người Dơi điên cuồng của Michael Keaton

Batman của năm 1989 làm tốt vai trò đem lại một câu chuyện hoàn chỉnh: nguồn gốc rõ ràng và cội rễ của những cơn điên loạn Joker, con đường từ một tên giang hồ đơn thuần biến thành kẻ sát nhân hàng loạt diện rộng đáng sợ. Phim còn mô tả cụ thể tên sát nhân Jack Napier, kẻ đã giết hại cha mẹ của Bruce Wayne. Đây chính là nơi tâm lý của nhân vật tỏa sáng. 
 

 

 

Coi phim bản 1989 này nói thật là kiểu nào bạn cũng thấy được mối tương đồng kỳ lạ giữa hai “oan gia ngõ hẹp”: Joker của Nicholson và Bruce của Keaton. Cả hai đứa bé đều có tuổi thơ đáng thương, chật vật trưởng thành với những tổn thương không thể nói cùng ai và lớn lên theo hai hướng trái ngược nhau. Lúc xem lại phim này tôi đã nghĩ chỉ chệch một chút xíu thôi, Batman mà chúng ta từng biết có thể đã trở thành Joker và biết đâu ở một vũ trụ song song. Joker có thể đang làm việc của Batman. Khó nói lắm vì con đường lớn lên của hai nhân vật này sao mà giống nhau lạ.
 

Đạo diễn Tim cũng không quên nhấn nhá vài pha khó hiểu để tạo điểm ấn tượng cho tác phẩm của mình: như tình tiết Người Dơi thật sự ngủ như một con dơi, nghĩa là treo ngược đầu lên, vắt vẻo cả đêm. Tôi thì nghĩ mãi không ra méo gì cứ Người Dơi thì phải ngủ như dơi. Ủa ổng là người cơ mà. 
 

Quay lại với Keaton. Bruce của Keaton trong The Dark Knight thường xuyên đắm chìm trong suy tưởng và ký ức. Đồng ý đang muốn khai thác mảng miếng này nhưng đôi khi nó lại hơi quá. Như khi Bruce tới đặt hoa lên mộ ba mẹ và chìm trong không gian ký ức thì có một viên đạn phóng vèo tới, thoát chết là do ăn may chứ không phải tự phát hiện ra. OMG, có thể nào Batman idol của tôi đây sao. 

Đọc bài phân tích vai Batman của Keaton và cũng chính tự mình xem lại bộ phim này, tôi nhận ra mình rất cùng quan điểm với tác giả: Keaton là một Bruce hoàn hảo với hình tượng mà truyện tranh gốc xây dựng nhưng không phải là một hình mẫu Batman lý tưởng. Ngảy cả cảnh đánh nhau đi, dù Keaton đã cố tỏ ra mình ngầu, nhưng đâu đó vẫn một bầu lo lắng. Ờ với cả thân hình của anh diễn viên không được chuẩn mlem cho lắm trong bộ đồ Batman căng cơ chục múi.
 

Batman Return 1992, màn trở lại xuất sắc của Keaton, đập tan mọi định kiến trước đó

Với màn hóa thân xuất sắc năm 1989, Keaton sau đó đã thể hiện lại vai trò của phần tiếp theo Batman Returns, năm 1992. 

 

 

Trong lần quay lại này. Keaton đã làm tốt hơn mặt Batman của nhân vật Người Dơi, thân hình cũng có vẻ chắc nụi hơn và bộc lộ được sự quyết tâm cũng như khả năng chiến đấu hùng hồn của Người Dơi phiên bản bạo lực bạo tàn, sexy gợi cảm.

Nhìn chung, trong lần 2, cùng với một kịch bản mới hơn, Keaton đã tìm ra cách cân bằng giữa Bruce và Batman để hướng tới một hình mẫu anh hùng đúng chất mà công chúng từng tưởng tượng. 
 

Vài nét về Michael Keaton

Nam diễn viên Michael Keaton đóng trong phim Batman (1989) và Batman Returns (1992) đều do đạo diễn tiếng tăm Tim Burton chỉ đạo. Nhận xét về vai diễn này của nam diễn viên Michael Keaton, tờ USA Today gọi đây là những vai diễn "phi thường" và ghi dấu ấn với khán giả nhiều thế hệ. Mới đây Keaton đã xác nhận sẽ trở lại làm Kỵ sĩ bóng đêm (cùng với Ben Affleck) trong The Flash của DCEU, dự kiến ra mắt vào năm 2022. Đây là dự án đầu tiên mà Warner Bros. khai thác kĩ hơn về đề tài hiện tại song song trong vũ trụ điện ảnh của mình.

(còn tiếp phần sau)